Quantumveiligheid: van bewustzijn naar actie 

Quantumcomputers vormen een bedreiging voor onze huidige beveiligingssystemen. Wachten tot Q-day is geen optie: instellingen moeten nu al in beweging komen. In dit artikel lees je welke eerste stappen je vandaag kunt zetten richting een quantumveilige digitale infrastructuur.

Het is belangrijk om nu al na te denken over Q-day. Maar bewustzijn alleen is niet genoeg. De volgende stap is actie: hoe maak je je digitale infrastructuur daadwerkelijk bestand tegen de quantumdreiging? 

Van dreiging naar aanpak 

Quantumcomputers lijken voor veel instellingen nog een ver-van-mijn-bedshow. Toch groeit de urgentie: data die vandaag veilig lijkt, kan morgen kwetsbaar zijn. Het moment waarop traditionele encryptie ontoereikend wordt, komt dichterbij – en het is de voorbereiding die bepaalt of instellingen straks voor- of achterlopen. 

Belangrijk om te beseffen: quantumveiligheid is geen kwestie van een simpele software-update. Het vraagt om een transitie die beleid, technologie en organisatie raakt. Een uitdagend traject waar je op tijd aan moet beginnen.

Naar quantumveilige systemen

Onderzoek en praktijk laten zien dat de grootste valkuil vaak niet in de techniek zit, maar in mensen en processen. Voor onderwijs- en onderzoeksinstellingen zijn de volgende pijlers cruciaal bij een overgang naar quantumveilige systemen: 

• Bewustwording en opleiding – IT-teams, onderzoekers en bestuurders moeten begrijpen wat de dreiging inhoudt. 
• Inventarisatie van systemen – Welke data is kritiek, welke systemen zijn kwetsbaar, en welke cryptografie gebruik je nu? 
• Samenwerking en communicatie – Niet alleen intern, maar ook met leveranciers, samenwerkingspartners en de bredere community. 

Wie deze aspecten negeert, loopt het risico later grote kwetsbaarheden in te bouwen. 

Internationale kaders

Gelukkig is er wereldwijd beweging. Het National Institute of Standard and Technology (NIST) heeft inmiddels de eerste quantumveilige encryptiestandaarden gepubliceerd, die richting geven aan organisaties. Ook in Europa liggen de contouren vast: lidstaten moeten uiterlijk in 2030 volledig zijn overgestapt op post-quantumcryptografie, met een start van de implementatie vanaf 2026. 

Vooral financiële instellingen krijgen nadrukkelijke aandacht, maar de boodschap geldt ook voor onderwijs en onderzoek: wie vroeg begint met voorbereiden, kan de overstap gecontroleerd uitvoeren. 

Eerste stappen in de praktijk 

Ook zonder direct een volledige quantumveilige infrastructuur te bouwen, kunnen instellingen nu al veel doen: 

• Inventariseer kritieke systemen en data. Breng in kaart waar encryptie wordt toegepast en hoe kwetsbaar deze is. 
• Test quantumveilige alternatieven. De eerste algoritmes zijn beschikbaar en geschikt om in pilots uit te proberen. 
• Maak een gefaseerd migratieplan. Begin met de meest risicovolle of impactvolle systemen. 
• Investeer in kennisdeling. Zorg dat medewerkers snappen waarom deze transitie noodzakelijk is. 
• Werk samen in de keten. Cyberveiligheid stopt niet bij de grenzen van de eigen organisatie. 

Deze stappen vormen een realistisch vertrekpunt om de transitie in gang te zetten. 

Vooruitkijken met SURF

Dit is een vervolg op het eerder verschenen artikel over Quantumtechnologie en digitale veiligheid. Blijf onze vervolgartikelen volgen, waarin we dieper zullen ingaan op de praktische aanpak en ervaringen uit de sector.